Jakarta, BULIR.ID – Negara Indonesia sedang mengalami krisis demokrasi, keadilan dan kedaulatan rakyat. Krisis ini, menurut penilaian kami, disebabkan oleh berbagai tindakan politik dan kebijakan yang lebih mementingkan kepentingan pihak tertentu saja.
Prinsip utama demokrasi, bahwa kedaulatan berada di tangan rakyat, dengan nyata sedang dilemahkan dan hanya dikuasai oleh segelintir pihak. Pelemahan demokrasi ini juga berbuntut pada berbagai pelemahan di berbagai bidang kehidupan seperti hukum, ekonomi, sosial dan sebagainya.
Singkat kata, negara ini sedang mengalami berbagai krisis akibat rezim yang berkuasa, baik eksekutif, legislatif maupun yudikatif, tidak menjalankan tugasnya sepenuh hati sesuai tujuan berbangsa dan bernegara Republik Indonesia.
Hal terakhir yang menjadi penanda Indonesia dalam krisis adalah upaya untuk menganulir dua Putusan Mahkamah Konstitusi (MK). Putusan tersebut adalah Putusan MK Nomor
60/PUU-XXII/2024 yang melonggarkan ambang batas (threshold) pencalonan kepala daerah untuk semua partai politik dan Putusan MK Nomor 70/PUU-XXII/2024 yang mempertegas syarat batas usia pencalonan kepala daerah yang harus terpenuhi pada saat pendaftaran.
Upaya pengabaian Putusan MK tersebut mengundang reaksi keras dalam berbagai bentuk (misalnya petisi) dan muncul demonstrasi besar di mana-mana. Meski sudah ada janji dari Pemerintah dan Legislatif untuk mematuhi Putusan MK tersebut, tetap saja diperlukan upaya mengawal Pemerintah dan pihak-pihak terkait lainnya untuk memastikan agar Pemerintah, Dewan Perwakilan Rakyat, Mahkamah Agung, tidak terkecuali Mahkamah Konstitusi sendiri, dan lembaga/institusi terkait lainnya mampu dan konsisten dalam menjalankan amanah rakyat yang diemban masing-masing.
Untuk itu, kami, para penulis anggota Perkumpulan Penulis Indonesia (SATUPENA) dan berbagai komunitas lainnya, yang memiliki kepedulian terhadap kehidupan berbangsa dan bernegara Republik Indonesia, menyatakan/menuntut hal-hal sebagai berikut:
- Pemerintah, DPR, MA, MK, KPU dan pihak-pihak terkait melaksanakan sebaik-baiknya Putusan MK Nomor 60 dan
- Pemerintah dan lembaga/kementerian terkait, juga jajaran legislatif dan yudikatif agar menjunjung tinggi, menghayati, mengamalkan dan menjamin dilaksanakannya prinsip-prinsip demokrasi dalam praktik kehidupan berbangsa dan
- Menghilangkan segala bentuk kebijakan dan tindakan yang menguntungkan kepentingan pribadi/pihak/golongan tertentu yang berdampak buruk bagi rakyat, misalnya korupsi, kolusi dan nepotisme (KKN).
- Menolak dengan tegas laku politik oligarki otoriter untuk melayani kekuasaan politik dan ekonomi golongan dan kelompok tertentu, yang mematikan proses demokrasi untuk mencapai tujuan keadilan dan kesejahteraan
Demikianlah pernyataan ini kami buat bersama.
Jakarta, 27 Agustus 2024
- Husnu Abadi
- Nasir Tamara
- Swary Utami Dewi
- Garin Nugroho
- Jaya Suprana
- Alex Runggeary
- Sastri Bakry
- Didin Damanhuri
- Wahyudi (Wyaz Ibn Sinentang)
- Nia Samsihono
- Wina Armada
- Ilham Bintang
- Fakhrunnas A. Jabbar
- Reiner Ointoe
- Muhammad Subarkah
- Achmad Charris Zubair
- Hery Sucipto
- Anwar Putra Bayu
- Didik Rachbini
- Anif Punto Utomo
- Okky Madasari
- Machasin
- Dicky Sofjan
- Taufik Darusman
- Komaruddin Hidayat
- Nasihin Masha
- Eka Budianta
- Nyoto
- Manuel Kaisiepo
- Asri Hadi
- Abustan
- Robertus Fahik
- Irfan Mohammad
- Gunawan Trihantoro
- Agung Ridlo
- Saibansah Dardani
- Akaha Taufan Aminuddin
- Frans Maniagasi
- Syafrinaldi
- Agung Handoko
- Paulus Laratmase
- Wahjudi Djaja
- Hendra Makinen
- Ahmadie Thaha
- Yanuardi Syukur
- Masduki
- Mujiati
- Rinjani H.
- Suwito Laros
- Fitrah Yunus
- PrijonoTjiptoherijanto
- Ikhsan A.R.
- JacynthaNasution
- Kamal Firdaus
- Wijayanto Samirin
- Syaefuddin Simon
- Armaidi Tanjung
- Estugraha Egha
- Mi’raj Dodi Kurniawan
- Livia Iskandar
- Hawasi
- Putu Suasta
- Meilani
- Soenano
- Sutirman Eka Ardhana
- Hamri Manoppo
- Agung Marsudi
- Adrian Kiagus
- Merawati May
- Ahmad Mukhlis Yusuf
- Muhammad Karim
- Endro Yuwanto
- Ahkam Jayadi
- Uki Bayu Sedjati
- Joko Kuncoro
- Enny
- Azhar Ahmad Kurniawan
- Mohammad Muttaqin Azikin
- Hasantoha Adnan
- Gunoto Saparie
- Dwi Rahmad Muhtaman
82.   Anthonius Yanto G. | 125. | Nurfadilla | 166. | Welly Ns. |
83.   Esthi Susanti H. | 126. | Hizbullah Arief | 167. | Minda Sari |
84.   Nengah Suardhana | 127. | Syafuan Rozi | 168. | Amidhia |
85.   Arahmaiani | 128. | Edi S. Febri | 169. | Desyana |
86.   Galant Damar Aji | 129. | Budi Utomo | 170. | Ali Surakhman |
87.   Jose Rizal | 130. | S.B. Darmawan | 171. | M. Saefuddin |
88.   Pipit Apriani | 131. | Leila Mona Ganiem | 172. | Nur Budiyana |
89.   Dhea Megatruh | 132. | Dikdik Sadikin | 173. | Atmami |
90.   Budhy Munawar | 133. | Yeni Nurhayati | 174. | Agus Salim Rustam |
Rachman | 134. | Dyah Tinggeng | 175. | Bambang Setyoko |
91.   Khoirottun Nisak | 135. | Ana Kasmanah | 176. | Nugroho S.B.M. |
92.   Ilham Sopu | 136. | Sari Narulita | 177. | Nina Nurmila |
93.   Subhan Saleh | 137. | Dwi Sutarjantono | 178. | Alimatul Qibtiyah |
94.   Yudha Kurniawan | 138. | Heni Andjani | 179. | Shafwan Hadi |
95.   Albertus M. Patty | 139. | Pipiet Senja | 180. | Masya Firdaus |
96.   Hasbollah Toisuta | 140. | Jove Manukoa | 181. | Erwin Tamoran |
97.   Selamat Said Sanib | 141. | Ahmad Diddoy | 182. | Wayan Suyadnya |
98.   Barmansyah Arief | Marvelani | 183. | Hari Untoro Dradjad | |
99.   Rayendra L Toruan | 142. | Ida Hidayatul Aliyah | 184. | Hendardi |
100. Ray Rayasih | 143. | Tirta Nursari | 185. | Bob Randilawe |
101. Harry Samputra | 144. | Dewi Tri Nugraheni | 186. | A. Faisal Bakti |
102. Denis L Toruan | 145. | Kang Wawan | 187. | Weni Rahayu |
103. Indah Wuri | 146. | Devy Suryani | 188. | Ellyviani Ekaputri |
104. Asrianty Purwantini | 147. | Elly Zarnie Lubis | 189. | Ika Marviana |
105. Zulkifli Musthan | 148. | Yurnaldi | 190. | Fawzy O’nishi |
106. Rina Mardiana | 149. | Indra Sita Haris | 191. | Zainul Muttaqin |
107. Abdul Majid | 150. | Chaidir | 192. | Indra Subiantoro |
108. Rudy Rahabeat | 151. | Rita Sri Hastuti | 193. | Khoiruddin |
109. Irsyad Mohammad | 152. | Asro Kamal Rokan | 194. | Mulyadi J. Amalik. |
110. Akhlis N.F. | 153. | Kasiyanto Yasran | 195. | Mohammad Saroni |
111. Saul Ering | 154. | Nur Mutakin | 196. | Wiwin S.A. |
112. Isti Nugroho | 155. | Helianti Hilman | 197. | Bangkit As. |
113. Edi Martono | 156. | Fransisca Ambar | 198. | Musdah Mulia |
114. Dewi Puspo | Kristiyani | 199. | Artanti | |
115. Ali Samudra | 157. | Warsit M.R. | 200. | Nur Hayati |
116. Yudistira Katoppo | 158. | Ismunandar | 201. | Apink Sunartin |
117. Happy Susanto | 159. | Jaja Fathurrahman | 202. | Gemala Hatta |
118. Anggun Pradesha | 160. | Farhaan Abdullah | 203. | Anshar Saud |
119. Ade Solihat | 161. | Sugiyono | 204. | Muhajir Syam |
120. Indra Sita Haris | 162. | Ahmad Fachrudin | 205. | Desy Proklawati |
121. Julia Siswaningsih | 163. | Hendra Gunawan | 206. | Anto Narasoma |
122. Edrida Pulungan | 164. | Elvira Cahyorini | 207. | Sam M. Chan. |
123. Paulus Januar | 165. | Arrasheed Edwin | 208. | Tuti T. Adi |
124. Fatkhurohman | Hasjim | 209. | Desita Lucyana |
210. Achmad Subchan | 251. | Rahmatullah | 286. | Nashuchah |
211. Darussalam | Al-Barawi | Pudyastuti | ||
212. Rakhman Satria | 252. | Muhammad Iqbal | 287. | Santa Imelda |
Wildan | 253. | Sutrisno | 288. | Febriani Sopian |
213. Andalusia Shahab | 254. | Oryza A. Wirawan | 289. | Murjani |
214. Nadjib Kartapati | 255. | Muh. Nabil Alfarizi | 290. | S. Herry Putranto |
215. Al Chaidar | 256. | Tantri Subecti | 291. | Etarwanto Soepanto |
216. Herdi Sahrasad | 257. | Hening Wicara | 292. | Engki Koto |
217. Yusrizal Karana | 258. | M.H.R. Shikka | 293. | Asdi Fitri Moeslim |
218. Ramli Jafar | Songge | 294. | Teguh Iman Perdana | |
219. Nofiena Gusti Winata | 259. | Qiki Qilang | 295. | Arif Fiyanto |
220. Wardi Nazman | Syachbudy | 296. | Mukhtar Ibnu | |
221. Leni Marlina | 260. | Pipit Rochijat | 297. | Rietha Harnoko |
222. Zahara | Kartawidjaja | 298. | Priyono Sadjijo | |
223. Zusneli Zubir | 261. | Ajisatria Suleiman | 299. | Suryantini |
224. Henny Girarda | 262. | Ahmad Fauzan | 300. | Multamia R.M.T. |
225. Arif Supriyono | Hidayatullah | Lauder | ||
226. Adi Suryadi Culla | 263. | Wawan Leak | 301. | Sonya Elvira |
227. M. Baiquni | 264. | Arlina Hartoyo | Salindeho | |
228. Didit Abdul Majid | 265. | Nissa Sa’adah | 302. | Endang Kamajaya |
229. Tunjung Rukmo | Wargadipura | Saputra | ||
230. Agus Fiadi | 266. | Regy Lekan | 303. | Dadang Trisasongko |
231. I Wayan Bob Tirja N. | 267. | M.S. Shiddiq | 304. | I Nengah Suardhana |
232. Chandra Pak Chand | 268. | Kimung Mulyadi | 305. | Taslim Idrus |
233. Bimantara Adjie | 269. | Herlan Artono | 306. | Darmawan |
234. Helena Christine D. | 270. | Ahmad Yani | Sepriyossa | |
Sinaga | 271. | Syamsul K. Sundoro | 307. | Muh. Endang S.A. |
235. Kasim Rasjidi A. | 272. | Hari Purwanto | 308. | Sandika Ariansyah |
236. Mohammad Savier | 273. | Standarkiaa Latief | 309. | Tommy Suhendra |
Azmy | 274. | Udiansyah | 310. | Eko Dananjaya |
237. A. Makmur Makka | 275. | Hamsuri | 311. | M. Din Syamsuddin |
238. Cyprianus Lilik K.P. | 276. | Ernila Utami | 312. | Adhie M. Massardi |
239. J.J. Polong | 277. | Ilham Sahruji | 313. | Agus Abubakar Arsal |
240. Wahid Chan. | 278. | Abdul Malik | 314. | Fachruddin M. |
241. M. Nasir | 279. | Sulistio | Mangunjaya | |
242. Moh. Naba | 280. | Akhmad Kadri | 315. | Abdon Nababan |
243. Anyelir | 281. | Marthen Y. | 316. | Nadia Hadad |
244. Tedy Rizki | Siwabessy | 317. | Arif Minardi | |
245. Yulius Usman | 282. | Anggie Tanjung | 318. | Toto Sugiharto |
246. Nur Manna | 283. | Harry Setyadi | 319. | Harjono Padmono |
247. Rita Mf. Jannah | Hartoyo | Putro | ||
248. Nuryadi Kartono | 284. | Tommy Diansyah | 320. | Yustinus Habur |
249. Achlis N.F. | 285. | Aliah Hasan | 321. | Ida Yani Nasroen |
250. Nugroho S.B.M. | 322. | Lintang Caesaria |
323. Gonon Suherman | 362. | Eva K. Sundari | 402. | Reza A.A. Wattimena |
324. Imaduddin Abdulllah | 363. | Jusuf Irianto | 403. | Yani Maryani |
325. Fitriani F. Syahrul | 364. | Jumhur Hidayat | 404. | Mukhtar Guntur K. |
326. Jafar Sidik | 365. | Sri Ambar Wiyanti | 405. | Fajar Nursahid |
327. Ratih Poeradisastra | 366. | Nano Haryono | 406. | Reza Irham |
328. Yulius Nur | 367. | Agus Jaenal | 407. | Damarati |
329. Hamdi | 368. | Soen’an Hadi | Ambarwulan | |
330. Ali Akhmad | Poernomo | 408. | Asfin Situmorang | |
331. Noor Baity Rahmi | 369. | Putu Oka Sukanta | 409. | Nani Saptariani |
332. Yuni B. Anggoro | 370. | Puguh Tjahjono | 410. | Imaya Zalfa Zulaikha |
333. Erni Raheela Ismail | Sadari | 411. | Rio Ismail | |
334. Endang Purwani P. | 371. | Siti Lestari | 412. | Adi Junedi |
335. Wahidah R. Bulan | 372. | Nabiha Zain | 413. | Wahyu Samodra |
336. Mansur | Muhammad | 414. | Mohamad Ridwan | |
337. Evangeline Pua | 373. | Nadia Hastarini | 415. | Emmy Primadona |
338. Emilie Christa Lim | 374. | Yani Sagaroa | 416. | Dienna Eka |
339. Kholid Novianto | 375. | Joko Waluyo | Damayanti | |
340. Indah Juliningsih | 376. | Chalid Muhammad | 417. | Sunarti |
341. Eep Saefulloh Fatah | 377. | Husin Sutanto | 418. | Soe Tjen Marching |
342. Martin L. Sinaga | 378. | Annaliza | 419. | Syahrul M. |
343. Budi Laksono | 379. | Arifah Handayani | 420. | Ronny H. Mustamu |
344. Dicky Edwin Hindarto | 380. | Gunardi Endro | 421. | Roy Prayitno Asona |
345. Adrianus Lambu | 381. | Chairul Walid | 422. | Syafril Parasana |
346. M. Iqbal Abdurrahim | 382. | M. Hermayani Putera | 423. | Muchlis Kaharu |
347. Khudori | 383. | Mahendra Taher | 424. | Felly Ibrahim |
348. Muh. Asrul | 384. | Diki Kurniawan | 425. | Djafar Alkatiri |
Ramadhan | 385. | Abqari Muhammad | 426. | Yanto Soga |
349. Alwi Sirajuddin | Al Fatih | 427. | Rosjiani Arbi | |
350. Saadi Salim | 386. | Kurniawan | 428. | Isyaina Nia Konoras |
Pamungkas | 387. | David Chalik | 429. | Harris Kai |
351. Nailah | 388. | Yusrizal Karana | 430. | Basri Amin |
352. Muh. Salman Ali | 389. | Ramli Jafar | 431. | Steven Pailah |
Reza | 390. | Nofiena Gusti Winata | 432. | Iverdixon Tinungki |
353. H. Hamonangan | 391. | Zusneli Zubir | 433. | Merdy Rumintjep |
Sitohang | 392. | Wardi Nazman | 434. | Amato Assegaf |
354. Daniel Hendrik Patty | 393. | Leni Marlina | 435. | Eric Dajoh |
355. Liliek Nugroho E.P. | 394. | Zahara | 436. | Aldes Sambalao |
356. Muhamad Irwan | 395. | Ian Simon Johnson | 437. | Swadi Sual |
357. William Kwan Hwie | 396. | Eulis Anggia Budiarti | 438. | Tyology M. |
Liong | 397. | Siti Soendjati | 439. | Naning Mardiniah |
358. Hendro Utomo | 398. | Ismid Hadad | 440. | Anthony Budiawan |
359. Didu | 399. | Mudrajad Kuncoro | 441. | Atik Siti Fatimah |
360. Andrianto | 400. | Widodo Wibisono | 442. | Sri Palupi |
361. Butet Kartaredjasa | 401. | Yani Saloh | 443. | Ahmad Suparlan |
444. M.N. Asikin Ngile | 464. | Tiza Syahputra | 481. | Catur Budi Wiati |
445. Robert T. | 465. | Reinhard R.M. | 482. | Valentinus Heri |
446. Tommy Erwinsyah | Tawas | 483. | Redo Syafredo | |
447. Riana Puspasari | 466. | Halimah Munawir | 484. | Dian Kartika Sari |
448. K. Hilarius Tokan | 467. | Kisworo Dwi | 485. | Syamsul Rizal |
449. Abdul Qadir Jaelani | Cahyono | 486. | Akbar Faisal | |
450. Dhedi Rochaedi | 468. | Wida Septarina | 487. | Aspar Paturusi |
Razak | 469. | Andini Nur Rahmah | 488. | Riris K. Sarumpaet |
451. Parid Ridwanuddin | 470. | Moch. Aldy M.A. | 489. | Dino Musida |
452. Suryadi Hadiwinoto | 471. | Muhammad R. | 490. | Sobarul Fajar |
453. Vedi R. Hadiz | Jauhari | 491. | Rizal Malik | |
454. Amin Thohari | 472. | Jufriansyah | 492. | Amanda Suharnoko |
455. Israr Iskandar | 473. | Asma Nadia | 493. | Lies Marcoes |
456. Joni Hermana | 474. | Imanul Huda | 494. | Evelyn Suleeman |
457. Sayyid Ali Al-habsyi | 475. | Diandri Kusumah | 495. | Jeirry Sumampouw |
458. Wahisun Wais Wahid | 476. | Dodi Ambardi | 496. | Muslich Ismail |
459. Desrizal Misbah | 477. | Benny Susetyo | 497. | Eko S. Putro |
460. Juliade | 478. | Jaleswari | 498. | Andri Prabowo |
461. Josua Sibarani | Pramodhawardani | 499. | Gunantara Soetanto | |
462. Tommy Hariman | 479. | M. Danil | 500. | Wahfiudin Sakam |
463. Tuti Rosinta | 480. | Donny Tjahja | Bahrum | |
Hutagalung | Rimbawan |
